Çocuk Pedagogu

Çocuğunuzun gelişimiyle ilgili sorularınız mı var? Tuvalet eğitimi, uyku düzeni veya kardeş kıskançlığı gibi konularda zorlanıyor musunuz? Okula başlama sürecinde nelere dikkat etmeniz gerektiğini merak mı ediyorsunuz? Ya da çocuğunuzun davranışlarında sizi endişelendiren bazı durumlar mı gözlemliyorsunuz? Bu gibi durumlarda ebeveynler olarak kime başvuracağımız konusunda bazen kafa karışıklığı yaşayabiliriz: Pedagog mu, psikolog mu, yoksa çocuk psikiyatristi mi? 🤔🤷‍♀️

Türkiye’de “Pedagog” unvanı, geçmişte daha yaygın olarak kullanılan ve genellikle çocukların eğitimi, gelişimi ve yetiştirilmesiyle ilgilenen uzmanları tanımlamak için kullanılan bir terimdi. Günümüzde ise bu alandaki hizmetler daha çok Çocuk Gelişim Uzmanları veya üniversitelerin Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik (PDR) bölümlerinden mezun olan uzmanlar tarafından yürütülmektedir. Bu uzmanlar, çocukların sağlıklı gelişimini desteklemede çok önemli bir rol oynarlar. Ancak, klinik düzeydeki ruhsal sorunların tanı ve tedavisi farklı bir uzmanlık alanını gerektirir. Bu yazının amacı, “Çocuk Pedagogu” olarak bilinen veya bu alanda çalışan uzmanların rolünü, çalışma alanlarını ve yetki sınırlarını netleştirmek, onları Klinik Psikolog ve Çocuk ve Ergen Psikiyatristi gibi diğer ruh sağlığı uzmanlarından ayırt etmektir.

Çocuk Pedagogu (Çocuk Gelişim Uzmanı / PDR Uzmanı) Ne İş Yapar? 🧸📚🏫

Çocuk Gelişim Uzmanları veya PDR Uzmanları gibi genellikle “pedagog” olarak anılan profesyonellerin temel odak noktası, çocuğun içinde bulunduğu yaş dönemine uygun normal gelişimidir. Bebeğin veya çocuğun bilişsel (düşünme, öğrenme), dil, motor (hareket), sosyal ve duygusal gelişimini takip eder ve desteklerler. Başlıca çalışma alanları şunlardır:

• Gelişim Takibi ve Değerlendirme: Çocuğun doğumundan itibaren belirli yaşlardaki gelişimsel kilometre taşlarına (başını tutma, oturma, yürüme, konuşma, oyun becerileri vb.) ulaşıp ulaşmadığını takip ederler. Gelişimsel gecikme şüphesi olduğunda çeşitli gelişimsel tarama ölçekleri uygulayarak riskleri belirleyebilirler ancak klinik bir tanı koymazlar. developmental screening/monitoring
• Ebeveyn Danışmanlığı ve Eğitimi: En önemli çalışma alanlarından biridir. Ebeveynlere;
  • Çocuklarının yaş dönemine özgü gelişimsel özellikleri hakkında bilgi verirler.
  • Etkili ebeveynlik becerileri (olumlu disiplin yöntemleri, sınır koyma, iletişim) konusunda rehberlik ederler.
  • Tuvalet eğitimi, uyku düzeni oluşturma, sağlıklı beslenme alışkanlıkları kazandırma, kardeş ilişkileri, teknoloji kullanımı gibi günlük yaşamla ilgili konularda danışmanlık yaparlar. parenting guidance
• Okul Öncesi Eğitim ve Okula Hazırlık: Çocuğun kreşe, anaokuluna veya ilkokula başlama sürecinde yaşayabileceği uyum sorunlarını en aza indirmek için aileye ve çocuğa destek olurlar. Okul olgunluğu (okula başlamaya hazır olup olmadığı) konusunda değerlendirme yapabilirler. school readiness/adjustment
• Oyun Becerileri: Oyunun çocuğun gelişimi üzerindeki önemini bilirler. Çocuğun yaşına uygun oyun becerilerini (sembolik oyun, kurallı oyun, akranlarla oyun) desteklerler, oyun yoluyla öğrenmesini teşvik ederler. play skills
• Öğrenme Süreçleri ve Dikkat: Okul çağındaki çocuklarda görülen hafif düzeydeki dikkat dağınıklığı veya öğrenme zorlukları konusunda aileye ve öğretmene yönelik pratik önerilerde bulunabilirler (ancak Özgül Öğrenme Güçlüğü veya DEHB tanısı koymazlar). mild learning/attention issues support
• Hafif Davranış ve Uyum Sorunları: Yaşa uygun kabul edilebilecek düzeydeki inatçılık, kardeş kıskançlığı, basit korkular, yalan söyleme (küçük yaşlarda), arkadaşlık sorunları gibi konularda aileye başa çıkma stratejileri sunabilirler. mild behavioral issues

Çocuk Pedagogunun Sınırları: Ne Zaman Farklı Bir Uzmana İhtiyaç Duyulur? 🚫🩺💊🛋️

Çocuk Gelişim Uzmanları, PDR Uzmanları veya “Pedagog” unvanını kullanan diğer ilgili alan mezunları, çocuk gelişimi ve eğitimi konusunda değerli bilgilere ve becerilere sahiptirler. Ancak, onların uzmanlık alanlarının sınırlarını bilmek, çocuğunuz için en doğru yardımı almanızı sağlar. Bu uzmanlar:

• Tıp Doktoru Değildirler: Bu nedenle fiziksel hastalıkları teşhis edemezler veya ilaç yazamazlar. cannot diagnose medical disorders or prescribe meds
• Klinik Psikolog Değildirler: Klinik Psikoloji yüksek lisansı veya doktorası yapmadıkları sürece, klinik düzeydeki ruhsal bozuklukları (orta/ağır DEHB, Otizm Spektrum Bozukluğu, Çocukluk Depresyonu, Kaygı Bozuklukları, Davranış Bozuklukları vb.) teşhis etme ve psikoterapi (oyun terapisi, BDT gibi kanıta dayalı yöntemlerle) uygulama yetkinlikleri genellikle yoktur veya sınırlıdır. do not typically diagnose/treat clinical disorders via psychotherapy Aldıkları ek eğitimlere ve sertifikalara göre bazı alanlarda yetkinlik kazanmış olabilirler ancak ruhsal hastalıkların tedavisi birincil uzmanlık alanları değildir.
• Görevleri Daha Çok Önleyici, Destekleyici ve Eğiticidir: Amaçları genellikle normal gelişimi desteklemek, olası riskleri erken fark etmek, aileleri bilgilendirmek ve hafif sorunlarda rehberlik etmektir. preventative, supportive, educational role

Eğer bir pedagog veya çocuk gelişim uzmanı, değerlendirdiği çocukta ciddi, sürekli ve çocuğun işlevselliğini belirgin şekilde bozan ruhsal, davranışsal veya gelişimsel bir sorun olduğundan şüphelenirse, aileyi mutlaka bir Çocuk ve Ergen Psikiyatristine veya Klinik Psikoloğa yönlendirmelidir. referral is crucial for clinical issues

Pedagog mu, Klinik Psikolog mu, Çocuk ve Ergen Psikiyatristi mi? 🤔👩‍⚕️🛋️🧑‍🏫

Hangi uzmana başvuracağınız, çocuğunuzun yaşadığı sorunun niteliğine ve şiddetine bağlıdır:

• Normal Gelişim, Ebeveynlik Danışmanlığı, Okul Uyum Süreci, Hafif Davranış Sorunları İçin: Çocuk Gelişim Uzmanı / Pedagog / PDR Uzmanı iyi bir başlangıç noktası olabilir.
• Duygusal Sorunlar (Kaygı, Depresyon Şüphesi), Davranış Sorunları (Şiddetli Öfke, Saldırganlık), Travma Sonrası Stres, Sosyal Beceri Eksiklikleri İçin Psikoterapi Desteği Gerektiğinde: Klinik Psikolog (Çocuk/Ergen Uzmanlığı) doğru adres olabilir.
• Kapsamlı Değerlendirme, Ruhsal Hastalık Tanısı Koyma, Ayırıcı Tanı, İlaç Tedavisi Gerekliliği, Tedavi Planı Koordinasyonu, Gelişimsel Bozukluklar (DEHB, Otizm vb.) Şüphesi Durumunda: Çocuk ve Ergen Psikiyatristi başvurulması gereken tıp uzmanıdır.

Unutmayın ki bu uzmanlar sıklıkla işbirliği içinde çalışırlar. Örneğin, bir Çocuk ve Ergen Psikiyatristi tanı koyduktan sonra çocuğu terapi için bir Klinik Psikoloğa veya gelişimsel destek için bir Çocuk Gelişim Uzmanına yönlendirebilir.

Ankara’da Çocuk Gelişimi ve Ruh Sağlığı Desteği (Doç. Dr. Büşra OLCAY ÖZ’ün Rolü)

Ankara, hem devlet kurumlarında hem de özel sektörde nitelikli Çocuk Gelişim Uzmanları, PDR Uzmanları ve Pedagog kökenli profesyonellerin bulunduğu bir şehirdir. Bu uzmanlar, üniversitelerin ilgili bölümlerinden (özellikle Hacettepe, Gazi, Ankara Üniversitesi gibi kurumların Sağlık Bilimleri Fakülteleri bünyesindeki Çocuk Gelişimi Bölümleri) mezun olmuşlardır. resources in Ankara

Ancak, çocuğunuzda gözlemlediğiniz sorunların normal gelişimsel bir zorluk mu yoksa altta yatan klinik bir durumun belirtisi mi olduğunu ayırt etmek her zaman kolay olmayabilir. İşte bu noktada Çocuk ve Ergen Psikiyatristinin rolü devreye girer. psychiatrist’s role in differential diagnosis

Ankara Çocuk Psikiyatrisi Kliniği’nde Doç. Dr. Büşra OLCAY ÖZ, kliniğe başvuran çocukları ruhsal, davranışsal ve gelişimsel açıdan kapsamlı bir şekilde değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda:

• Eğer sorunun daha çok gelişimsel destek veya ebeveyn danışmanlığı ile aşılabileceği düşünülürse, aileyi Ankara’daki güvendiği ve yetkin Çocuk Gelişim Uzmanlarına veya Pedagog kökenli uzmanlara yönlendirebilir. referral to developmental specialist/pedagogue
• Ancak, değerlendirme sonucunda klinik düzeyde bir ruhsal veya nörogelişimsel bozukluk (DEHB, OSB, Kaygı Bozukluğu, Depresyon, Davranış Bozukluğu vb.) tanısı konulursa, o zaman tedavi planını (ilaç tedavisi ve/veya psikoterapiye yönlendirme) kendisi oluşturur ve yönetir. Gerekirse farklı uzmanlık alanları (psikolog, terapist, özel eğitimci, çocuk nöroloğu vb.) arasında koordinasyonu sağlar. coordination & treatment planning by Dr. Öz

Yani, Çocuk ve Ergen Psikiyatristi, çocuğun ihtiyacına göre hem diğer uzmanlara doğru yönlendirmeyi yapabilir hem de klinik durumların tedavisini doğrudan üstlenebilir.

“Çocuk Pedagogu” veya Çocuk Gelişim Uzmanı/PDR Uzmanı, çocuğunuzun normal gelişim yolculuğunda size rehberlik eden, eğitimsel konularda destek olan ve hafif uyum sorunlarında yol gösteren çok değerli profesyonellerdir. developmental & educational focus Ancak, çocuğunuzda ciddi, kalıcı ve işlevselliğini bozan ruhsal veya davranışsal belirtiler fark ettiğinizde veya altta yatan klinik bir bozukluktan şüphelendiğinizde, doğru tanı ve tedavi için başvurmanız gereken uzmanlar Çocuk ve Ergen Psikiyatristleri ve Klinik Psikologlardır. clear scope distinction Çocuğunuz için destek ararken, sorunun niteliğine göre doğru uzmana başvurmak, ona en etkili yardımın en kısa sürede ulaşmasını sağlayacaktır. choosing the right professional is important ❤️✅