İlaç Tedavisi
Çocuk ve Ergenlerde İlaç Tedavisi: Bilimsel, Güvenli ve Gerektiğinde
Doç. Dr. Büşra OLCAY ÖZ ile Ankara’da Bütüncül Psikiyatrik Yaklaşım
Çocuğumuzun davranışları, duygusal tepkileri veya gelişimiyle ilgili bir zorluk yaşadığımızda, birçok ebeveynin aklına ilk gelen sorulardan biri şudur:
“İlaç kullanmak gerekir mi?”
Bu sorunun arkasında genellikle endişe, belirsizlik ve ilaçlara dair kafa karışıklığı vardır. İlaçların çocuklarda gelişimi olumsuz etkileyip etkilemeyeceği, alışkanlık yapıp yapmayacağı, karakterini değiştirip değiştirmeyeceği gibi birçok mit, ailelerin kaygılarını artırabilir. Oysa ki doğru zamanda, doğru tanıyla ve uzman hekim kontrolünde başlanan psikiyatrik ilaç tedavileri, çocuğun yaşam kalitesini artırmakta ve psikiyatrik bozuklukların daha hızlı iyileşmesini sağlamaktadır.
Doç. Dr. Büşra OLCAY ÖZ, Ankara’daki kliniğinde çocuk ve genç psikiyatrisi alanında ilaç tedavisini yalnızca gerektiğinde ve dikkatle planlayarak uygulamakta, her çocuğun bireysel özelliklerini dikkate alarak bütüncül bir değerlendirme süreci yürütmektedir.
İlaç Tedavisi Nedir?
İlaç tedavisi, psikiyatrik hastalıkların beyin kimyasındaki dengesizliklere bağlı olarak ortaya çıkması durumunda, bu dengenin yeniden sağlanmasını amaçlayan tıbbi bir müdahaledir. Tıpkı bir diyabet hastasında insülin eksikliğinde ilaç kullanılması gerektiği gibi, bazı ruhsal hastalıklarda da biyolojik dengenin sağlanması için ilaç desteği gerekebilir.
Ancak unutulmamalıdır ki, ilaç tedavisi tek başına bir çözüm değil, genellikle psikoterapi, aile desteği ve çevresel düzenlemelerle birlikte planlanan çok yönlü bir iyileşme sürecinin parçasıdır.
Hangi Durumlarda İlaç Tedavisi Gerekebilir?
Her davranış problemi ilaçla tedavi edilmez. Çocuk psikiyatrisinde ilaç tedavisi, belirli durumlar için gerekli görülür ve öncesinde ayrıntılı bir psikiyatrik değerlendirme yapılır. Doç. Dr. Büşra OLCAY ÖZ’ün tedavi süreçlerinde ilaç kullanımı, şu gibi durumlarda gündeme gelebilir:
-
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB)
-
Depresyon ve majör duygu durum bozuklukları
-
Yaygın anksiyete bozukluğu, obsesif kompulsif bozukluk (OKB)
-
Otizm spektrum bozukluğunda davranış düzenleme
-
Ergenlik dönemi kaygı, panik atak ve uyku bozuklukları
-
Ağır uyum ve davranış problemleri
-
Tic bozuklukları ve Tourette sendromu
-
Travma sonrası stres bozukluğu (TSSB)
-
Psikotik belirtiler (gerçeklikten kopma, halüsinasyon)
Her çocuk aynı tanıyı alsa da, belirtilerin şiddeti ve işlevselliği üzerindeki etkisi farklı olabilir. Bu nedenle ilaç tedavisi, kişiye özel bir karardır.
İlaç Tedavisi Nasıl Planlanır?
İlaç kararı, tek bir görüşme ile değil, çocuğun gelişim öyküsü, aile yapısı, davranışsal gözlemler ve gerekirse öğretmenlerden alınan bilgiler ışığında verilir. Doç. Dr. Büşra OLCAY ÖZ, çocuğun tıbbi geçmişini ve varsa başka sağlık sorunlarını da dikkate alarak ilaç seçimini bilimsel kılavuzlara uygun ve bireysel ihtiyaçlara göre yapmaktadır.
İlaç tedavisi süreci şu şekilde ilerler:
-
Tanılama ve Bilgilendirme: Ön görüşmeler, değerlendirme testleri ve psikiyatrik muayene sonucunda tanı konur. Aileye ilaç tedavisinin neden gerekli olduğu, hangi ilacın planlandığı ve beklentilerin ne olduğu ayrıntılı şekilde açıklanır.
-
Başlangıç Dozu: Genellikle düşük dozla başlanır. İlacın etkileri, yan etkileri gözlemlenir.
-
Takip ve Ayarlama: Belirli aralıklarla kontroller yapılır. Gerekirse doz ayarlanır veya ilaç değiştirilir. İlaç kullanımı süresince düzenli takip esastır.
-
Gerektiğinde Kesme: Tedavi etkili olduğunda ve psikoterapilerle birlikte işlevsellik arttığında, ilaç yavaşça azaltılarak kesilebilir. Bu süreç mutlaka hekim kontrolünde yürütülmelidir.
Ailelerin En Sık Sorduğu Sorular
“İlaç bağımlılık yapar mı?”
Hayır. Çocuk ve ergen psikiyatrisinde kullanılan ilaçlar, bağımlılık yapıcı özellikte değildir. Düzenli takip edildiğinde güvenli şekilde kullanılır.
“İlaç çocuğumun kişiliğini değiştirir mi?”
İyi planlanmış bir tedavi, çocuğun kişiliğini değil, semptomlarını düzenler. Çocuğun gerçek potansiyelini ortaya çıkarır.
“İlaç kullanmak son çare mi?”
Hayır. İlaç, bazen ilk adım olabilir. Örneğin dikkat eksikliği nedeniyle okul başarısı aşırı düşmüş bir çocukta, öncelikle ilaçla odaklanma sağlanabilir ve sonra terapiyle desteklenebilir.
“İlaç yerine sadece terapi yeterli olur mu?”
Bazı hafif vakalarda evet. Ancak orta ve ağır düzey belirtilerde ilaçsız terapi yeterli olmayabilir. Bu noktada en doğru karar, uzman değerlendirmesidir.
İlaç Tedavisi Her Şeyi Çözer mi?
İlaç tedavisi semptomları hafifletebilir, dikkat süresini uzatabilir, kaygıyı azaltabilir, uyku düzeni sağlayabilir. Ancak çocuğun yaşamındaki ilişkileri, aile içi dinamikleri, okul ortamı gibi unsurlar da önemlidir. Bu nedenle Doç. Dr. Büşra OLCAY ÖZ, ilaçla birlikte oyun terapisi, ebeveyn danışmanlığı, bilişsel davranışçı terapi gibi yaklaşımları da içeren bütüncül bir tedavi modeli benimser.
Gerekliyse, Doğru Şekilde Kullanılan İlaç Hayat Kalitesini Artırır
Psikiyatrik ilaçlar, çocuk ve gençlerin işlevselliğini yeniden kazanmalarına yardımcı olan tıbbi desteklerdir. Ancak bu tedavi, uzman hekim kontrolünde, bilimsel temellere dayanarak ve aileyle iş birliği içinde yürütülmelidir.
Doç. Dr. Büşra OLCAY ÖZ, Ankara’daki kliniğinde ilaç tedavisini bilinçli, şeffaf, dikkatli ve etik bir yaklaşım ile uygulamakta, her zaman çocuğun bütüncül gelişimini merkeze almaktadır. Unutmayın: İlaç bir araçtır; önemli olan onu ne zaman, neden ve nasıl kullandığınızdır.
